Talibun adalah sejenis puisi lama yang
terdiri lebih daripada empat baris, biasanya terdiri daripada enam belas atau
dua puluh baris, yang bersajak di hujungnya. Talibun mempunyai beberapa
persamaan dengan teromba dari segi rima dan mempunyai bentuk yang hampir
sama dengan prosa lirik atau prosa berirama.
Walau bagaimanapun, talibun berbeza dengan
prosa lirik dan prosa berirama kerana talibun merupakan sebahagian sahaja
daripada cerita yang diambil prosa lirik. Talibun mengungkap persoalan
yang pelbagai bergantung kepada konteks cerita induknya.
Lazim isi talibun berkisar kepada pelbagai
perkara dan objek; seperti senjata, pakaian, kenderaan, negeri, perlakuan
manusia, fenomena alam, perasaan, dan tradisi yang terdapat dalam sesebuah
cerita lipur lara.
Struktur talibun berbentuk bebas iaitu
dalam serangkap talibun tidak mempunyai jumlah baris, jumlah perkataan dan
jumlah suku kata yang seimbang. Talibun juga tidak mempunyai sistem rima
tertentu.
Dalam sesuatu untai talibun, mungkin
terdapat sisipan daripada genre puisi yang lain seperti pantun, syair dan
sebagainya, tetapi ternyata sisipan ini dianggap sebahagian daripada rangkap
talibun.
Fungsi dan kedudukan talibun adalah sebagai
sisipan di dalam sesebuah cerita lipur lara. Fungsi talibun di dalam sesebuah
cerita adalah sebagai pemerian kepada cerita berkenaan dan memperjelaskan
perlukisan tersebut
Isi atau tema sesebuah talibun berhubungan
dengan pemerian yang dilukiskan di dalam sesebuah konteks. Misalnya untuk
memerikan atau melukiskan keindahan sesebuah kota, kecantikan seseorang puteri
atau kesaktian sejenis senjata dan unsur-unsur di dalam sesebuah cerita.
Penggunaan bahasa perulangan menjadi lumrah
dalam pembentukannya.Teknik perulangan ini bukan sahaja wujud dalam penggunaan
gaya bahasa tetapi juga pengulangan seluruh puisi tersebut.
Talibun berfungsi untuk memperincikan atau memerikan
kebesaran, kehebatan dan keagungan sesuatu tempat seperti ibu kota dan bandar.
Ia juga bertujuan untuk memerikan keadaan dan kesibukan atau keajaiban sesuatu
peristiwa dan suasana, kehebatan dan kecantikan sesuatu objek seperti pakaian,
manusia, sikap dan kelakuan manusia.
Talibun boleh dikenal melalui penggunaan bahasa berulang yang menjadi lumrah dalam pembentukannya.
Talibun boleh dikenal melalui penggunaan bahasa berulang yang menjadi lumrah dalam pembentukannya.
Talibun boleh terupakan (boleh dirupakan) gambaran pemikiran masyarakat khalayak yang mementingkan perincian tentang sesuatu, tetapi disusun dan dibentuk dengan keindahan terutamanya dalam penggunaan gaya bahasa.
Seni talibun wajar dipopularkan kembali terutama ketika mengisi program santai dan menyampaikan maklumat.
Contoh talibun 20 baris :
Rantaunya luas bagai dibentang
Tebingnya tinggi bagai diraut
Pasirnya serong bentuk taji
Batunya ada besar kecil
Yang kecil pelontar balam
Jikalau untung kena ke balam
Jikalau tidak kena ke tanah
Mendera selawat ibu ayamm
Helang disambar punai tanah.
Seumpama kundur dengan labu
Kecil pohon besar buahnya
Negerinya beruntung bandar rayanya bertuah
Cari di daratboleh di darat
Cari di laut boleh di laut
Ayam itik penuh di reban
Lembu kerbau penuh di tengah padang
Gajah badak penuh tengah hutan
Sejuk dingin seperti ular cintamani
Di negeri Teluk Bidung Kota Lama.
No comments:
Post a Comment